WPROWADZENIE

Postępowanie o zatwierdzenie układu bije rekordy popularności wśród przedsiębiorców. Brak konieczności uzyskiwania zgody Sądu na jego otwarcie, samodzielne ustalenie dnia startu, daleko idąca przychylność licencjonowanych doradców restrukturyzacyjnych skutkuje niespotykaną liczbą obwieszczeń o ustaleniu dnia układowego w Krajowym Rejestrze Zadłużonych (dalej: KRZ).

Zainteresowanie tą procedurą wiąże się z licznymi pytaniami ze strony przedsiębiorców o czas trwania postępowania o zatwierdzenie układu i kluczowe daty.

Spójrzmy zatem na przepisy prawa, a właściwie ustawy Prawo restrukturyzacyjne:

Art. 211 [Dzień układowy] ust. 2

2. Dzień układowy przypada nie wcześniej niż trzy miesiące i nie później niż dzień przed dniem złożenia wniosku o zatwierdzenie układu.

Art. 211 [Dzień układowy] ust. 4

4. Wierzytelności powstałe po dniu układowym nie są objęte układem.

Art. 226a [Obwieszczenie o ustaleniu dnia układowego]

1. Po sporządzeniu spisu wierzytelności, spisu wierzytelności spornych oraz wstępnego planu restrukturyzacyjnego nadzorca układu może dokonać obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego.

Reasumując powyższe przepisy prawa, należy wyciągnąć następujące praktyczne refleksje z punktu widzenia przedsiębiorcy:

• Warunkiem obwieszczenia przez Nadzorcę układu o ustaleniu dnia układowego konieczne jest opracowanie trzech dokumentów:

– spisu wierzytelności;

– spisu wierzytelności spornych;

– wstępnego planu restrukturyzacyjnego.

Wielu przedsiębiorców trudno przekonać do opracowania wstępnego planu restrukturyzacyjnego, zgodnie z wymogami określonymi w art. 9 ustawy Prawo restrukturyzacyjne. Ich oczekiwaniem jest publikacja obwieszczenia „jutro rano”.

• Przedsiębiorcy, niekiedy także licencjonowani doradcy restrukturyzacyjni często nie rozumieją praktycznego znaczenia dnia układowego.

Dzień układowy dzieli wierzycieli na „pechowców” i „szczęśliwców”. Zobowiązania powstałe przed dniem układowym są objęte propozycjami układowymi i będą spłacane wg reguł przyjętego układu. Wierzytelności powstałe po dniu układowym nie są objęte układem i winny być przez przedsiębiorcę uregulowane terminowo.

Warto zatem rozważyć powyższą kwestię, lecz przedtem konieczne jest zwrócenie uwagi na dwa przepisy ustawy Prawo restrukturyzacyjne:

Art. 226g [Wygaśnięcie skutków obwieszczenia] 

Jeżeli w terminie czterech miesięcy od dnia dokonania obwieszczenia dłużnik nie złoży do sądu wniosku o zatwierdzenie układu, skutki obwieszczenia wygasają z mocy prawa.

Art. 215 [Ważność głosu wierzyciela]

Głos wierzyciela zachowuje ważność, o ile wniosek dłużnika o zatwierdzenie układu wpłynął do sądu przed upływem trzech miesięcy od dnia oddania głosu.

Czyli od dnia obwieszczenia do dnia złożenia wniosku o zatwierdzenie układu, lecz nie dłużej niż przez 4 m-ce, obowiązują przepisy „chroniące” przedsiębiorcę.

CZAS TRWANIA POSTĘPOWANIA O ZATWIERDZENIE UKŁADU

Na osi czasu wskazano przykładowe daty:

W celu wykorzystania pełnych czterech miesięcy wyznaczonych przez ustawodawcę, nadzorca układu wraz z przedsiębiorcą X muszą wskazać dzień układowy z wyprzedzeniem w odniesieniu do dnia obwieszczenia, czyli 3 lipca – obwieszczenie i 31 lipca dzień układowy. Dzień 31 lipca spełnia wymóg wyznaczenia dnia układowego – nie wcześniej niż 3 m-ce przed dniem złożenia wniosku o zatwierdzenie układu. Ustawodawca umożliwia wyznaczenie dnia układowego wg danych przykładu, pomiędzy 31 lipca a 29 października (art. 211 ust. 2 ustawy Pr Rest). Co to oznacza w praktyce?

Otóż, biorąc pod uwagę powszechny dostęp do tablicy obwieszczeń w Krajowym Rejestrze Zadłużonych, przedsiębiorca winien spodziewać się „ataku” wierzycieli, wobec których do tej pory nie uregulował swoich zobowiązań, a pozostali dostawcy winni wywiesić kartki „Przedsiębiorcy X nie obsługujemy”.

Przedsiębiorca X, jeśli wyznacza dzień układowy z wyprzedzeniem do dnia obwieszczenia, otwierając postępowanie o zatwierdzenie układu nie wie, wobec których wierzycieli będzie prowadzone postępowanie. Praktycznie przez cały miesiąc lipiec (w przykładzie), Przedsiębiorca X będzie podejmował decyzje o płatnościach zobowiązań, tym samym będzie decydował, których wierzycieli będzie dotyczyć to postępowanie. Przedsiębiorca X arbitralnie będzie decydował, który z kontrahenów będzie „skazany” na oczekiwanie płatności na zasadach określonych w przyszłym układzie. Ciekawe czy Zakład Ubezpieczeń Społecznych i Urzędy Skarbowe opracowały procedury skłaniające przedsiębiorcę do uregulowania zaległych zobowiązań pomiędzy trzecim a trzydziestym lipca?

Otwarcie postępowania o zatwierdzenie układu przedsiębiorcy X jest najczęściej zaskoczeniem dla jego otoczenia biznesowego. Z tego względu najczęściej data obwieszczenia pokrywa się z dniem układowym.

Analiza obwieszczeń o wyznaczeniu dnia układowego publikowanych w Krajowym Rejestrze Zadłużonych pozwala stwierdzić, że jest to wariant najczęściej wybierany przez Nadzorcę układu. Wydaje się być najbardziej „sprawiedliwy” wobec wszystkich wierzycieli, gdyż eliminuje naciski wierzycieli na uregulowanie zobowiązań, które mają być objęte układem.

Podejmując  decyzję o „późnym” obwieszczeniu o ustaleniu dnia układowego musimy mieć na względzie zarówno przepisy art.. 211 ust 2 PrRest jak i przepisy art. 105 ust. 6 pkt. 2, który mówi o dowodach wysłania zawiadomienia, co najmniej na trzy tygodnie przed dniem zgromadzenia wierzycieli. Stąd jeśli zgromadzenie wierzycieli jest planowane na 20 września, to zawiadomienie wraz z kartami do głosowania winno być wysłane nie później niż 29 sierpnia.

Z punktu widzenia otoczenia biznesowego postępowanie trwa od 31 lipca do 30 września – 2 miesiace i jest to przedział czasu w pełni akceptowalny, aczkolwiek wymaga sprawności w negocjacjach z wierzycielami propozycji układowych.

Okres ochrony przedsiębiorcy

Warto podkreślić, że „ochrona” przedsiębiorcy w ramach postępowania o zatwierdzenie układu trwa od dnia obwieszczenia. Wynika to z następujących przepisów PrRest:

Art. 226d [Uprawnienia nadzorcy]

Od dnia dokonania obwieszczenia, o którym mowa w art. 226a ust. 1, do dnia prawomocnego umorzenia postępowania w przedmiocie rozpoznania wniosku o zatwierdzenie układu albo zakończenia postępowania o zatwierdzenie układu nadzorca układu wykonuje uprawnienia nadzorcy sądowego. Przepisy art. 36 ust. 2 i 3, art. 37 ust. 1 oraz art. 39 ust. 1 stosuje się odpowiednio. Przepisów art. 42-50 oraz art. 224 nie stosuje się.

Art. 226e [Odpowiednie zastosowanie przepisów]

W okresie wskazanym w art. 226d przepisy art. 256 i art. 312 stosuje się odpowiednio.

Art. 256 [Niedopuszczalność wypowiedzenia najmu, dzierżawy]

1. Od dnia otwarcia przyspieszonego postępowania układowego do dnia jego zakończenia albo uprawomocnienia się postanowienia o umorzeniu przyspieszonego postępowania układowego wypowiedzenie przez wynajmującego lub wydzierżawiającego umowy najmu lub dzierżawy lokalu lub nieruchomości, w których jest prowadzone przedsiębiorstwo dłużnika, bez zezwolenia rady wierzycieli, jest niedopuszczalne.
2. Do umów kredytu w zakresie środków postawionych do dyspozycji kredytobiorcy przed dniem otwarcia postępowania, leasingu, ubezpieczeń majątkowych, umów rachunku bankowego, umów poręczeń, umów obejmujących licencje udzielone dłużnikowi oraz gwarancji lub akredytyw wystawionych przed dniem otwarcia przyspieszonego postępowania układowego oraz innych umów o podstawowym znaczeniu dla prowadzenia przedsiębiorstwa dłużnika przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio. Spis umów o podstawowym znaczeniu dla prowadzenia przedsiębiorstwa dłużnika sporządza nadzorca sądowy i składa do akt w terminie trzech tygodni od dnia otwarcia postępowania.
3. W przypadku gdy podstawą wypowiedzenia umowy jest niewykonywanie przez dłużnika po dniu otwarcia przyspieszonego postępowania układowego zobowiązań nieobjętych układem lub inna okoliczność przewidziana w umowie, jeżeli zaistniały po dniu otwarcia postępowania, przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się.                                                                                                        

Art. 312 [Zawieszenie egzekucji majątku wchodzącego w skład masy sanacyjnej] ust. 4

4. Skierowanie egzekucji do majątku dłużnika wchodzącego w skład masy sanacyjnej oraz wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu roszczenia lub zarządzenia zabezpieczenia roszczenia na tym majątku jest niedopuszczalne po dniu otwarcia postępowania sanacyjnego.

Podsumowanie

Postępowanie o zatwierdzenie układu króluje na polskiej scenie restrukturyzacji. Omawiany czas trwania postępowania (2-4 miesiące) jest w praktyce zdecydowanie dłuższy. Zgodnie z art. 223 ust. 1 ustawy PrRest, Sąd wydaje postanowienie w przedmiocie zatwierdzenia układu w terminie dwóch tygodni od dnia złożenia wniosku o zatwierdzenie układu. Praktyka gospodarcza wskazuje na dłuższe terminy.

25 lipca 2023 r.

Autor: dr Andrzej Głowacki