Nadzorca układu, zgodnie z art. 35 ustawy Prawo restrukturyzacyjne pełni swoją funkcję w oparciu o umowę zawartą z dłużnikiem. Wg aktualnego stanu prawnego ta funkcja występuje w:
- postępowaniu o zatwierdzenie układu,
- uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu.
Lawinowo rosnąca liczba otwieranych uproszczonych postępowań restrukturyzacyjnych powoduje wzrost zapotrzebowania na licencjonowanych doradców restrukturyzacyjnych, którzy z pozytywnym skutkiem podejmą się tego wyzwania.
Obowiązki nadzorcy układu
Do najważniejszych czynności nadzorcy układu należy:
- sporządzenie spisu wierzytelności oraz spisu wierzytelności spornych
- przygotowanie we współpracy z dłużnikiem propozycji układowych dla wierzycieli
- sporządzenie planu restrukturyzacyjnego zgodnie z wymogami określonymi w art. 10 ustawy Prawo restrukturyzacyjne
- wspólnie z dłużnikiem zbieranie głosów wierzycieli
- złożenie do Sądu sprawozdania o możliwości wykonania układu
Czynności, które ustawa jak i dłużnik powierzają nadzorcy układu winny być szczegółowo określone w umowie, której podpisanie jest konieczne przed publikacją obwieszczenia o otwarciu uproszczonego postępowania o zatwierdzenie układu.
Ustawa „covidowa” z 19 czerwca 2020 r. zwana Tarczą 4.0 wprowadziła istotny przepis o umorzeniu z mocy prawa każdego uproszczonego postępowania o zatwierdzenie układu, jeżeli w terminie czterech miesięcy od dnia dokonania obwieszczenia nie wpłynie do Sądu wniosek o zatwierdzenie układu.
Plan restrukturyzacyjny
W ciągu czterech miesięcy przedsiębiorca i wybrany przez niego nadzorca układu winni opracować wiarygodny plan restrukturyzacyjny, który upewni wierzycieli o realnej możliwości spłaty należnych im kwot. Jest to krótka perspektywa czasowa, w szczególności dla Nadzorcy układu, który musi poznać i zrozumieć model biznesowy przedsiębiorstwa dłużnika, przeanalizować planowane przepływy pieniężne z działalności gospodarczej i zderzyć je z planem spłat, który będzie wynikał z propozycji układowych.
Plan restrukturyzacyjny winien być sporządzony zgodnie z art. 10 ustawy Prawo restrukturyzacyjne. Rzetelny opis przyczyn trudnej sytuacji przedsiębiorcy oraz prezentacja przyszłej strategii prowadzenia przedsiębiorstwa wraz z opisem poziomu i rodzaju ryzyk winien zapewnić wszystkim wierzycielom pogląd na temat możliwości uratowania przedsiębiorstwa.
Źródła finansowania postępowania restrukturyzacyjnego
Wymogiem planu restrukturyzacyjnego jest opisanie metod i źródeł finansowania postępowania oraz okresu, w którym następować będzie spłata zobowiązań układowych. Ustaw Prawo restrukturyzacyjne wskazuje na takie źródła jak wykorzystanie dostępnego kapitału, sprzedaż aktywów, wsparcie ze strony właścicieli / udziałowców oraz zaciągnięcie kredytu bankowego lub pożyczki. Praktyka gospodarcza wskazuje, że przedsiębiorca podejmujący decyzje o zawarciu umowy z doradcą restrukturyzacyjnym, znajduje się najczęściej w stanie niewypłacalności. Taki status zdecydowanie utrudnia pozyskanie jakiegokolwiek finansowania zewnętrznego. Świadomość tego mają także wierzyciele. W takiej sytuacji istotną rolę odgrywa nadzorca układu, który może zaaranżować scenariusz finansowania, także z wykorzystaniem środków będących w jego dyspozycji.
Sprawozdanie nadzorcy układu
Załącznikiem do wniosku adresowanego do Sądu o zatwierdzenie układu jest sprawozdanie nadzorcy układu. Zawiera ono kluczowe informacje o przedsiębiorstwie dłużnika i przyjętym układzie, a w szczególności:
- stwierdzenie przyjęcia układu;
- ocenę zgodności z prawem przebiegu samodzielnego zbierania głosów wraz ze wskazaniem innych okoliczności, które mogą mieć wpływ na zatwierdzenie układu;
- zastrzeżenia wierzycieli, o których mowa w art. 216obowiązki informacyjne nadzorcy układu wobec wierzyciela ust. 2;
- ocenę możliwości wykonania układu;
- wskazanie miejsc, w których znajduje się przedsiębiorstwo lub inny majątek dłużnika;
- aktualny wykaz majątku dłużnika z szacunkową wyceną jego składników;
- bilans sporządzony przez dłużnika dla celów postępowania o zatwierdzenie układu, na dzień przypadający w okresie trzydziestu dni przed dniem złożenia wniosku;
- spis wierzytelności, sporządzony przez nadzorcę układu, ze wskazaniem, czy wierzyciel głosował za, czy przeciw układowi;
- spis wierzytelności spornych, sporządzony przez nadzorcę układu;
- listę zabezpieczeń dokonanych przez wierzycieli na majątku dłużnika wraz z datami ich ustanowienia;
- spis podmiotów zobowiązanych majątkowo wobec dłużnika wraz z adresami, z określeniem wierzytelności, daty ich powstania i terminów zapłaty;
- wykaz tytułów egzekucyjnych oraz tytułów wykonawczych przeciwko dłużnikowi;
- informację o postępowaniach dotyczących ustanowienia na majątku dłużnika hipotek, zastawów, zastawów rejestrowych, zastawów skarbowych i hipotek morskich oraz innych obciążeń podlegających wpisowi w księdze wieczystej lub w rejestrach, jak również o prowadzonych innych postępowaniach sądowych, administracyjnych, sądowo-administracyjnych oraz przed sądami polubownymi dotyczących majątku dłużnika;
- plan restrukturyzacyjny, sporządzony przez nadzorcę układu.
Okres czterech miesięcy uproszczonego postępowania o zatwierdzenie układu, w przypadku dużego, a nawet średniego przedsiębiorstwa jest zbyt krótki aby Nadzorca układu samodzielnie przygotował powyższe dokumenty i informacje. Rozwiązaniem jest współpraca zespołów przedsiębiorcy i nadzorcy układu.
Podsumowanie
Zmiany przepisów, które będą obowiązywały od grudnia 2021 r. wzmocnią rangę i odpowiedzialność licencjonowanych doradców restrukturyzacyjnych, którzy podejmą się funkcji nadzorcy układu. Statystyki I półrocza 2021 r. jednoznacznie wskazują, że uproszczone postępowanie o zatwierdzenie układu jest najczęściej wybieranym postępowaniem restrukturyzacyjnym i tak zapewne będzie w kolejnych latach.
Andrzej Głowacki
doradca restrukturyzacyjny
stan prawny na 07.09.2021 r.